فن کویل سقفی سیستمی خاص برای تهویه مناسب و تعدیل دمای هوا در فصول سرد و گرم است. مزیتی که فن کویل نسبت به کولر و شوفاژ دارد، تنظیم دمای محیط با استفاده ترموستات کنترلی است. انواعی از این دستگاه علاوه بر تنظیم دما، در به جریان انداختن هوا و تأمین اکسیژن نیز نقش دارند.
فن کویلها از نظر محل نسب، طرح‌های متفاوت و محلی که در آن نصب میشوند می‌توانند نیازهای مختلفی را پوشش دهند. این دستگاه جزو ساده‌ترین و البته پرکاربردترین تجهیزات تهویه مطبوع به شمار می‌رود. در ادامه با جزئیات بیشتری به شرح این دستگاه می‌پردازیم.
فن کویل چیست؟
به طور کلی فن کویل یک دستگاه قدرتمند در سیستم گرمایشی و سرمایشی ساختمان است. امروزه در ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری، به طور گسترده از این دستگاه برای تهویه هوا استفاده می‌شود. همانطور که از نامش پیداست از دو بخش اصلی فن و کویل تشکیل شده که فن وظیفه‌ی دمیدن هوا یا انتقال گرما یا سرما به داخل محیط را دارد. فن کویل می‌تواند دارای قابلیت‌های گوناگونی باشد. برای مثال ضمن تنظیم دمای محیط، هوای تازه را نیز به داخل محیط هدایت می‌کند.
تنظیم هوا توسط تغییر دور فن یا تغییر میزان ورود آب به کویل انجام می‌شود. فن کویلها از لحاظ نحوه تنظیم دما به دو دسته دو لوله و چهار لوله تقسیم میشوند. در فن کویل‌های دو لوله، شما یا دمای گرم دارید یا دمای سرد. این مدل معمولا در مناطقی استفاده می‌شود که اختلاف دمای تابستان و زمستان کم است.
اما فن کویل‌های چهار لوله قابلیت این را دارند که با ورود گرما و سرما به طور همزمان و ترکیب این دو، دمای مورد نظر را به شما بدهند. این مدل بیشتر در مناطقی استفاده می‌شود که نیاز به انعطاف‌پذیری بیشتری از لحاظ میزان دما دارند. هنگامی که فن کویل نقش خنک کنندگی را ایفا می‌کند، آب کندانس شده به روی کویلها وارد سینی زیر آن می‌شود و این آب باید توسط یک لوله تخلیه شود.
فن کویل ها از نظر تأمین هوا به دو صورت عمل می‌کنند. برخی تنها عملکرد گرمایشی و سرمایشی دارند و برخی علاوه بر آن، هوای تازه را به داخل محیط می‌آورند.
اگر فن کویل تنها به عنوان گرمایش و سرمایش به کار رود، نیاز به یک هواساز دارد تا هوای تازه را برای تعدیل دما به دستگاه بدهد. این هواساز از طریق یک کانال، هوا را پس از فیلتر کردن وارد محیط کرده و در اختیار فن کویل قرار می‌دهد.
اگر فن کویل علاوه بر سرمایش و گرمایش، به جریان هوا نیز کمک کند، نیازی به هواساز نیست چرا که هوا از طریق دریچه پشت فن کول و به وسیله فن به درون محیط کشیده می‌شود. کانال‌هایی که در توزیع هوا نقش دارند به بیرون ساختمان و هوای آزاد قرار دارند تا بتوانند هوا را از بیرون به داخل محیط بسته انتقال دهند. با حذف دستگاه هواساز، دیگر قابلیت فیلتر هوای تازه وجود نخواهد داشت.
عملکرد فن کویل
به بیان ساده می‌توان گفت که فن کویل از کنار هم قرار گرفتن تعدادی لوله از جنس مس ساخته شده و اساس کار فن کویلها به همین لوله‌ها ارتباط دارد. می‌توان گفت که فن کویل ساختاری شبیه به رادیاتور ماشین دارد. هنگامی که آب گرم وارد کویل می‌شود، توسط فنی که در پشت کویل قرار دارد، هوای گرم وارد محیط شده و برعکس، هنگامی که آب سرد وارد کویل شود دمای پایین‌ترین در محیط خواهیم داشت.
توجه داشته باشید فن کویل به تنهایی نمی‌تواند گرما یا سرما تولید کند بلکه نیاز به آب با دماهای مختلف دارد. بنابراین تفاوتی که فن کویل با چیلر دارد این است که چیلر در هوای گرم، به صورت مستقل آب را خنک می‌کند اما فن کویل باید از آبی که از پیش خنک شده است استفاده کند. تنظیم دمای این آب معمولا توسط چیلر، دیگ موتورخانه و یا پکیج خانگی داخل آپارتمان انجام می‌گیرد و سپس توسط پمپ به فضای داخلی ارسال می‌شود.
به طور کلی این دستگاه، سیستمی برای انتقال حرارت آب به هوای محیط است. برای اینکه فن کویل به بهترین حالت خودش کار کند باید در فضای بسته قرار بگیرد. به این معنا که در صورت باز بودن پنجره انرژی قابل توجهی هدر می‌رود. چرا که این دستگاه‌ها تا زمانی هوای محیطی که در آن هستند را به گردش در می‌آورند که دمای محیط به دمایی که تعیین شده برسد.
اگر دمای محیط توسط یک عامل خارجی مدام تغییر کند مسلماً دستگاه بیشتر باید کار کند. نحوه انتقال هوای فن کویل به این صورت است که هوای محیط را مکش می‌کند و از روی کویل، که گفتیم آب سرد یا گرم در آن وجود دارد، عبور می‌دهد و مجدد به محیط باز می‌گرداند. آبی که گرم شده، پس از انتقال حرارت دوباره به وسیله پمپ در مدار سرمایشی به وسیله خنک کننده باز می‌گرداند و پس از خنک شدن مجدد به کویل بر می‌گردد. این چرخه تا رسیدن به دمای تعیین شده ادامه پیدا می‌کند.
یک فن کویل به طور کلی تشکیل شده از:
- کویل یا مبدل گرمایشی و سرمایشی
- فن دمنده یا بلوور
- شیرهای فلکه و هواگیری
- سینی درین
- فیلتر هوا با قابلیت تعویض و شست و شو
کویل یا مبدل گرمایشی و سرمایشی
کویل، متشکل از لوله‌هایی از جنس مس برای انتقال بیشتر گرما است. کویلها با پره آلومینیومی و در برخی موارد پره‌های مسی پوشیده شده‌اند. مواردی از جمله سطح مقطع کویل، تعداد و اندازه ردیف کوله‌ها در مقدار ظرفیت گرمایشی و سرمایشی یک کویل نقش بسزایی دارند.
فن دمنده یا بلوور
همانطور که از نامش پیداست، این قطعه در دمیدن هوایی که از کویل عبور کرده و دمای آن تعدیل شده نقش دارد. بسته به ظرفیت فن کویل، یک تا سه عدد از این قطعه می‌تواند در دستگاه وجود داشته باشد.
شیرهای فلکه یا هواگیری
اگر هوا در کویل محبوس شود، آب نمی‌تواند در آن به جریان بیوفتد و پیرو آن عملکرد کویل را دچار اختلال می‌کند. شیرهای هواگیری جهت سهولت در تخلیه هوای داخل کویل به کار می‌روند.
سینی درین
سینی درین، آب تقطیر شده ناشی از تعریق کویل سرمایشی را جهت جلوگیری از بروز خسارت به دیوارها و سقف‌های کاذب جمع‌آوری می‌کند. همانطور که گفته شد این آب می‌بایست تخلیه شود. سینی باید از جنس مرغوب و عایق با ضخامت مناسب باشد زیرا در صورت عملکرد نامناسب این قطعه، آب تقطیر شده به محلی که در آن نصب شده نشت کرده و باعث خرابی و خسارت خواهد شد.
فیلتر هوا
فیلتر هوا در مسیر مکش هوا به داخل دستگاه و به منظور فیلتر کردن گرد و غبار و آلودگی هوای محیط را به عهده دارند. از آنجایی که طی زمان این آلودگی‌ها روی فیلتر تجمع می‌کنند، باید حتما قابلیت تعویض و شست و شو داشته باشند. فیلتر‌های هوا را به طور معمول از پارچه، آلومینیوم و پلاستیک می‌سازند.
فن کویل سقفی و انواع آن
فن کویل‌های سقفی ساده‌ترین، ارزان‌ترین و پر استفاده‌ترین نوع فن کویل است. قرار گرفتن این سیستم در سقف کاذب موجب کم شدن صدای آن می‌شود. همچنین این طرز قرارگیری، فضای محیط را اشغال نمی‌کند. برای نصب فن کویل سقفی باید توجه داشته باشید که به دلیل قرارگیری آن‌ها در سقف، سرویس و نصب و تعمیر این دستگاه کار راحتی نخواهد بود.
فن کویل‌های سقفی انواع مختلفی دارند که در ادامه جزئیات بیشتری را برایتان لیست کرده‌ایم.
- فن کویل سقفی توکار
- فن کویل سقفی کانالی
- فن کویل سقفی کاستی
فن کویل سقفی توکار
این نوع از فن کویلها در میان سایر دستگاه‌های مشابه، پر تقاضاترین سیستمی است که در ساختمان‌های مسکونی استفاده می‌شود. یکی از دلایل محبوبیت این دستگاه، کم صدا بودن آن است. در کنار این مزیت می‌توان به قیمت پایین این دستگاه هم اشاره کرد. علاوه بر هزینه خریداری پایین، هزینه نگه‌داری و نصب آن نیز بسیار به صرفه است.
فن کویل سقفی کانالی
این نوع از قدرت بیشتری در پرتاب باد برخوردار است. فن کویل مدل کانالی ظرفیت بسیار بالاتری نسبت به سایر فن کویلها دارد و برای محیط‌های وسیع استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که هرچه دستگاه قدرت بیشتری داشته باشد صدای بیشتری هم تولید می‌کند و سایز بیشتری هم دارد. بنابراین این نصب این دستگاه در محیط‌های مسکونی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
فن کویل سقفی کاستی
این دستگاه‌ها سینی درین ندارند و آب تقطیر شده را از طریق پمپ به بیرون هدایت می‌کنند. همانند فن کویل‌های توکار صدای کمی دارند و به دلیل بدنه بسیار باریک برای نصب در سقف‌های کاذب با ارتفاع کم مناسب هستند. با نصب این فن کویلها در سقف، تنها دریچه زیرین آن قابل مشاهده خواهد بود. فن کویل‌های مدل کاستی، خود بر اساس تعداد جهاتی که هوا را به آن سمت می‌فرستند به سه دسته تقسیم میشوند:
- فن کویل کاستی یک طرفه
- فن کویل کاستی دو طرفه
- فن کویل کاستی چهار طرفه
این نوع از فن کویل‌های کاستی، هوا را تنها از یک طرف به بیرون می‌فرستد. فن کویل‌های کاستی چهار طرفه قادرند که باد را به تمام جهات پرتاب کنند بنابراین برای نصب در وسط سقف طراحی شده‌اند.
سخن پایانی
در این متن ابتدا به معرفی ویژگی‌ها و مزایای فن کویل پرداختیم تا در آخر بتوانید تصویر واضح‌تری از کارایی و ویژگی‌های فن کویل‌های سقفی داشته باشید. بهتر است در انتخاب فن کویل به محیط و نحوه قرار گیری و البته زیبایی و قدرت آن توجه کنید و از مشورت کارشناسان بهره بگیرید.
بدون دیدگاه