خازن کولر گازی چیست؟ (تست خازن کولر گازی)

آشنایی با خازن کولر گازی و داکت اسپلیت به شما کمک خواهد کرد تا اگر تغییری در کارکرد ‏سیستم تهویه مطبوع (‏hvac‏) مشاهده شد، بتوانید همانند یک متخصص فنی برخی از علائم ‏خرابی خازن کولر گازی و نحوه‌ی تست خازن کولر گازی و اسپلیت را انجام دهید.

قبل از شروع بهتر از با طرز کار خازن کولر گازی آشنا شوید و بدانید که این قطعه چه نقشی را در ‏سیستم تهویه مطبوع ایفا می کند.‏

به طور کلی خازن ها برای کمک به راه اندازی (استارت) و کارکرد روان یک موتور الکتریکی ‏استفاده می شوند. خازن ها باتوجه به نوع دستگاه و محل استفاده آن، معمولا قیمت مناسبی ‏دارند و در بسته بندی و شکل و اندازهای مختلفی در بازار وجود دارند.

بنابراین خازن کولر گازی وظیفه راه اندازی موتور و فن را بر عهده دارد و از دو حالت خازن ‏‏(استارت و دائم کار) برای مدیریت این موضوع بهره می برد.

خازن کولر گازی (خازن استارت و خازن دائم کار)

• خازن استارت (‏Start Capacitor‏):

کار اصلی این خازن در مواقعی که مدار به هنگام راه‌اندازی اولیه به انرژی ‏الکتریکی نیاز دارد شروع می شود. احتمالا قبلا آنها را در شکل های عدسی، سرامیکی و ورقه ای دیده ‏باشید. این نوع خازن به نام خازن خشک نیز مشهور است که بر خلاف ابعاد کوچک، توانایی ذخیره ‏انرژی الکتریکی بالایی را دارد.

باید اشاره کنیم که این نوع خازن به طور کلی عمر بالایی ندارد و اینکه بشنوید نیاز به تعویض آن ‏وجود دارد جای تعجب یا نگرانی نیست! خازن استارت پس از راه اندازی سیستم به طور خودکار از مدار ‏خارج می شود.

• خازن دائم کار (‏Run Capacitor‏):

وظیفه اصلی خازن دایم کار کاملا با نام آن همسو است. یعنی از ‏مدار خارج نمی شود و مسئول تنظیم گشتاور و بازدهی مناسب موتور الکتریکی و فن کولر گازی است ‏تا به آرامی و منظم و بدون افزایش و کاهش سرعت، موتور بتواند کار خود را انجام دهد.

امروزه لزوما تمام موتور های الکتریکی نیاز به هر دو خازن ندارند و ممکن است صرفا یک نوع خازن ‏را دارا باشند. وقتی که این خازن ها به صورت مستقل هستند آنها را (‏Single‏) و وقتی که هر دو در ‏یک بسته ارایه می شود آنها را (‏Dual Run‏) می نامند.‏ تنها تفاوت بین این دو نیز در میزان اشغال فضا و کمی صرفه جویی هزینه در خازن های (Dual Round) است.

خازن های دوگانه دارای یک پایه و پین برای راه اندازی هستند که با برچسب (Herm) مشخص شده است و پایه دیگر برای راه اندازی موتور فن کندانسور که با برچسب (Fan) مشخص شده است. همچنین پایه سوم که درواقع مشترک است و با برچسب (C) مشخص شده است.

کارکرد خازن کولر گازی استاندارد

یک خازن کولر گازی استاندارد بدین ترتیب کار می کند که پس از استارت و شروع بکار سیستم تهویه مطبوع، مقدار نیروی الکتریکی مورد نیاز موتور فن گشتاور را ایجاد و سپس از مدار خارج می شود. در حالیکه خازن دائم کار (Run Capacitor) روشن می ماند و در صورت نیاز گشتاور اضافی به موتور می دهد.

اگر خازن استارت خراب شود، موتور به احتمال زیاد روشن نمی شود. اگر خازن دائم کار خراب شود، موتور می‌ تواند روشن شود، اما شدت جریان در حال کار، بالاتر از حد معمول خواهد بود و باعث می شود موتور داغ شود و طول عمر کوتاهی داشته باشد.

نکات خرید خازن کولر گازی

معمولا در تعویض موتور الکتریکی یک خازن جدید نیز باید درنظر گرفته شود. همچنین برخی ‏مسایل که صرفا باعث تعویض خازن کولر گازی می شود و برخی نکات را باید در این رابطه آگاه ‏باشید.

نحوه‌ی خرید خازن از محل یا شرکت خاصی نیست و اکثر فروشگاه های لوازم الکترونیکی ‏و مرتبط با صنعت تاسیسات این خازن ها را در اختیار دارند. همچنین به سادگی امکان تهیه این ‏اقلام از اینترنت نیز وجود دارد.

خازن ها با کمیت میکروفاراد‎ ‎‏(‏‎µF‎‏) اندازه گیری و معرفی می شوند که با توجه به مشخصات دستگاه کولر گازی و ‏اسپلیت خود باید نوع مناسب را انتخاب کنید. همچنین به مقدار ولتاژ و نوع ولتاژ نیز باید توجه داشت. بنابراین اگر نمیخواهید ‏درگیر این موارد شوید می توانید خازن قبلی را بررسی یا به یک متخصص و تکنسین فنی مراجعه کنید.

تست خازن کولر گازی

برای بررسی وضعیت سلامتی و تست خازن کولر گازی می توانید از ابزار مولتی متر استفاده کرد. البته باید دقت کنید که دستگاه مولتی متر شما قادر به اندازه گیری ظرفیت خازن باشد. اگر این چنین است کار بسیار ساده ای پیش رو دارد. کافی است وضعیت ظرفیت خازن میکروفاراد‎ ‎‏(‏‎µF‎‏) را بررسی کنید و سپس صحت آن را با مولتی متر نیز بررسی کنید.

در صورتیکه ظرفیت نشان داده شده بر روی نمایشگر مولتی‌ متر تقریباً برابر با مقدار ظرفیت خازن بود، خازن شما سالم است و در غیر اینصورت خازن شما معیوب و باید جایگزین شود.

برای مثال در تصویر بالا و در حال تست، خازن کولر گازی دارای ظرفیت ۵ (‏‎µF‎‏) بوده است که دستگاه وضعیت فعلی را ۴.۵ نمایش می دهد. بنابراین این خازن معیوب و باید تعویض شود.

علائم خرابی خازن کولر گازی

همینطور که تا الان متوجه شده اید یکی از رایج ترین دلایل خرابی سیستم‎ ‎کولر گازی (‏AC‏)‏‎ ‎خرابی ‏خازن کولر است. ‏ خازن ها انرژی را به کمپرسور، فن دمنده و فن بیرونی منتقل می کنند.

در این قسمت می خواهیم ‏در رابطه با برخی از نشانه ها و علائم خرابی خازن کولر گازی صحبت کنیم تا اگر با یک خازن ‏معیوب روبه رو هستیم، قبل از اینکه به یک مشکل بزرگ تبدیل شود، آن را تعویض کنیم.‏

در عین حال که تشخیص بصری یک خازن معیوب، نسبتاً آسان است، دستگاه تهویه مطبوع شما ‏علائم خاصی را با تحلیل رفتن خازن بیان می کند.‏
‏ اگر دستگاه کولر گازی علائم زیر را نشان داده است، مهم است که خازن بلافاصله قبل از اینکه ‏کمپرسور یا فن آسیب ببیند یا از کار بیفتد، مورد بررسی قرار گیرد.‏

اخطار: خازنی که در مدار قرار دارد و مشغول کار بوده است، نباید لمس شود. احتمال انتقال ولتاژ بالا وجود دارد و باید توسط راهکار استاندارد و فرد کاربلد این ولتاژ تخلیه شود.

• علائم مشهود در کارکرد دستگاه

اولین علامت خرابی خازن کولر گازی اغلب بدین صورت است که سیستم دیگر هوای سرد مناسبی را ‏فراهم نمی کند. ‎همچنین ممکن است پس از روشن شدن دستگاه، مدتی طول بکشد تا کمپرسور شروع به کار کند. از ‏طرفی ممکن است صدای تولید از خازن را به صورت نویز تجربه کنید.

از دیگر علائم خرابی خازن کولر گازی می توان به افزایش هزینه در قبض برق اشاره کرد، چرا که با از ‏کار افتادن عملکرد مناسب خازن، سیستم برای کارکرد مناسب باید انرژی بیشتری را مصرف کند. در نهایت، نشانه دیگر این است که کولر گازی روشن نمی ماند یا اصلا روشن نمی شود‎.

اگر نشانه های بالا را در رابطه با کارکرد کولر گازی خود مشاهده می کنید یکی از مواردی که باید بررسی شود خازن دستگاه است. این عیوب اما به دلایل دیگری هم که قبلا در مقاله زیر توضیح داده ایم ممکن است رخ دهد و صرفا نشانه معیوب بودن خازن نباشد.

جهت آشنایی با سایر موارد تشخیص عیوب پیشنهاد می کنیم مقالات سرویس و نگهداری داکت اسپلیت و علت خنک نکردن داکت اسپلیت و تنظیم داکت اسپلیت برای تابستان را مطالعه کنید.

• علائم بصری خرابی خازن

هنگامی که یک خازن به پایان عمر خود نزدیک و تحلیل می‌رود، ظاهری برآمده خواهد داشت و ‏قسمت بالای آن به اصطلاح گنبدی شکل می‌شود. این یک نشانه کاملا مطمئن است که می گوید ‏خازن باید تعویض شود.

اگر یک ماده روغنی شکل نیز در قسمت بالا و اتصالات خازن مشاهده می کنید که حالت چسبناکی ‏نیز دارد، خازن به پایان عمر خود رسیده یا نزدیک به پایان است. اگر با دقت به تصویر بالا نگاه کنید هر دو نوع علایم را مشاهده خواهید کرد.

اگر موارد کلی این بخش را در کارکرد یا خازن کولر گازی مشاهده کردید وقت تعویض خازن رسیده است. در مقاله تعویض خازن کولر گازی به بیان چگونگی و نکات مهم آن خواهیم پرداخت.