کولر گازی چیست؟ بررسی انواع کولر گازی

کولر گازی یکی دیگر از انواع سیستم‌های تهویه مطبوع (HVAC) است. این دستگاه برای ایجاد هوای سرد و خنک در فصول گرم و همچنین ایجاد گرما در فصول سرد سال، قابل استفاده است. مبنای کار و عملکرد کولر گازی بر اساس سیکل تبرید تراکمی است. اما هرکسی با توجه به محل سکونت یا کار و فضای موجود ممکن است به سراغ یکی از انواع کولرهای گازی برود. در ادامه به بررسی مدل‌های در دسترس و انواع کولر گازی اشاره خواهیم کرد.

انواع کولر گازی:

• کولر گازی یک تکه یا پنجره‌ای:

کولر گازی پنجره‌ای مجموعه‌ای یک تکه است که یک کندانسور در انتهای آن رو به بیرون قرار دارد و هوا از طریق فن کندانسور دمیده خواهد شد، بنابراین گرمای کندانسور را از بین می‌برد. باتوجه به اینکه نیمی از دستگاه در محیط داخل و نیمه دیگر در محیط بیرون و مجاورت هوای آزاد باید قرار بگیرید و بهترین محل برای پوشش این مورد نزدیک به پنجره‌ها هست اسم این مدل کولر گازی پنجره‌ای (window air conditioner) نام گرفته است. از مزایایی کولر گازی پنجره‌ای می‌توان به پایین بودن هزینه نگهداری به دلیل عدم نیاز به لوله کشی یا کانال‌کشی خاص، جابه‌جایی راحت و نصب و راه‌اندازی سریع دستگاه اشاره کرد.

اما در کنار توجه به مزایای آن باید به برخی موارد دیگر نیز دقت کنید. برای مثال اگر نما یا معماری بیرون و داخل ساختمان برایتان بسیار مهم است باید به دنبال مدل‌های خاص این محصول باشید تا علاوه بر پوشش دمای هوای مدنظر شما از لحاظ زیبایی نیز بر طبق سلیقه شما باشد. همچنین در هنگام انتخاب یک کولر گازی دقت کنید که دستگاه مجهز به ریموت کنترل باشد. پیشنهاد می‌کنیم قبل از خرید دستگاه ابعاد محل و پنجره و بخشی که برای نصب کولر گازی پنجره‌ای در نظر گرفته‌اید را بررسی و با مشخصات ابعاد دستگاه مطابقت دهید. همچنین از نکات مهم دیگر این دستگاه که باید هنگام خرید به آن توجه داشت این است که آیا امکان تنظیم دقیق دما فراهم شده است یا خیر.

در کولر گازی از گازهای مخصوص تبرید، که به آن مبرد می‌گویند، استفاده می‌شود. برخی از مبردهای پرکاربرد شامل R-22 یا R-134a یا R-404 هستند.

• مدل اسپلیت یا دو تکه:

مدل‌های کولر گازی اسپلیت از دو قسمت کندانسور و اواپراتور تشکیل شده است که به آنها یونیت‌های داخلی و خارجی گفته می‌شود. این یونیت‌ها به واسطه‌ی لوله‌های مسی به یکدیگر مرتبط شده‌اند. لوله ضخیم‌تر دارای، گاز مایع و لوله مسی مایع مبرد را دارا است. این نوع از کولر‌ها معمولا صدای کمتری در داخل فضای اتاق ایجاد می‌کنند. از انواع کولر گازی اسپلیت می‌توان به اسپلیت دیواری، ایستاده، سقفی و کانالی اشاره کرد.

• کولر گازی پرتابل (قابل حمل)

کولرهای گازی پرتابل ( Portable Air Conditioners) به سادگی امکان جابه‌جای دارند و معمولا در مکان و فضاهای کاربرد دارند که امکان نصب کولر بر روی دیوار یا پنجره وجود نداشته باشد. جالب است بدانید کلیه‌ی اجزا و قطعات کولر گازی پرتابل درون محفظه‌ی دستگاه جاسازی ‌می‌شوند. با توجه به اینکه این نوع کولرها در فضای داخلی منازل یا شرکت و محل کار قرار می‌گیرند، هوای درون کندانسور و همینطور گرمای کمپرسور از طریق یک لوله پلاستیکی به فضای بیرون فرستاده می‌شود. این موضوع باعث می‌شود هوای گرم به داخل محیط باز نگردد و عمل تهویه به درستی انجام شود.

ظرفیت سرمایش کولر‌های گازی با واحدی به نام BTU اندازه‌گیری می‌شود که مخفف British Thermal Unit است. کولر‌های گازی ظرفیتی بین ۱۰ تا ۳۰ هزار BTU توان دارند و عموماً آن‌ها را بر اساس ظرفیت سرمایش نام‌گذاری می‌کنند.

• کولر گازی ایستاده

کولر گازی‌های ایستاده نیز دو تکه هستند و از پنل داخلی و خارجی تشکیل می‌شوند.  کولر گازی ایستاده در دو نوع تکفاز و عموما سه فاز و در ظرفیت‌های بالا تولید می‌شوند. کارایی این نوع از کولر گازی‌ها عموما در اماکن و فضاهای بزرگ مانند فروشگاه‌ها، سالن‌های ورزشی، مساجد، بانک‌ها ، ادارات و … بیشتر مورد توجه است. کولرهای گازی ایستاده از قدرت رطوبت‌زدایی بالایی برخوردار هستند. این کولرها در مدل‌های معمولی و کم‌مصرف (اینورتر) در دسترس است.

• کولر گازی کانالی و سقفی

این نوع از کولر گازی‌ها در داخل سقف کاذب قرار می‌گیرند و هوای مطبوع را از طریق سیستم کانال‌کشی و داکت توزیع می‌کنند. کولرهای گازی سقفی به دلیل اینکه درون کانال قرار می‌گیرند فضای کمتری اشغال می‌کنند. از این دستگاه معمولا برای ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و غیره استفاده می‌شود. صدای این نوع از کولر گازی‌ها کم است و مزاحمتی برای افراد ایجاد نمی‌کند.

این دستگاه از دو بخش مکانیکی و الکترونیکی تشکیل شده است که به طور کامل معرفی اجزا و قطعات کولر گازی را در بر می‌گیرد:

بخش اول: قسمت‌های مکانیکی شامل:

• کندانسور (تقطیر کننده)
• کمپرسور (موتور)
• اواپراتور (تبخیر کننده)
• گاز مبرد (گاز خنک)
• لوله مویین (کاپیلاری)
• سینی زیر کولر
• خروجی هوا
• فیلتر خروجی هوا

---

کندانسور (تقطیر کننده): کویل کندانسور از مس یا آلومینیوم ساخته شده است و درواقع مجموعه‌ای از لوله‌های مسی و صفحات آلومینیومی مشبک با طراحی خاص است که در یونیت خارجی دستگاه قرار می‌گیرد. وظیفه اصلی کندانسور این است که گرمای گاز مبرد که ناشی از متراکم شدن در کمپرسور است را با به جریان انداختن فن، خنک کند و مجدد آن را به پنل داخلی انتقال دهد.

کمپرسور (موتور): کمپرسور کولر گازی یکی از اصلی‌ترین قسمت‌های این دستگاه است. یک از کارهای کمپرسور فشرده سازی گاز مبرد است که می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود و همین موضوع باعث می‌شود تا کمپرسورها انواع مختلفی از جمله: کمپرسور پیستونی، کمپرسور روتاری و کمپرسور اسکرول داشته باشند. گاز مبرد پس از متراکم شدن، از کمپرسور به کندانسور هدایت می‌شود.

• آشنایی با انواع کمپرسورهای سیستم‌های خنک کننده و تهویه مطبوع

اواپراتور (تبخیر کننده): اواپراتور مکانی است که با جذب گرمای محیط از بخش Indoor کولر گازی، باعث می‌شود تا گاز مبرد تبخیر شود. درواقع مجموعه‌ای از لوله‌های مسی و صفحات آلومینیومی که در سیکل رفت و برگشت گاز مایع و تبدیل شدن آن به هوای خنک نقش دارند. همواره در این لوله‌ها،فرآیند تبدیل گاز به مایع و تبدیل شدن مایع به گاز در جریان است.

لوله مویین (کاپیلاری): لوله مویین، لوله‌ای با قطر بسیار کم است و نقش مهمی در تولید سرما دارد. وظیفه لوله مویی در کولرهای گازی افت فشار مبرد و ایجاد فرصت لازم جهت تبخیر آن در اواپراتو است. گاز سرد کننده که توسط کمپرسور تحت فشار قرار گرفته با عبور از مسیر کندانسور و فیلتر وارد لوله مویین می‌شود.

فیلتر هوا: فیلترها در داخل خود پنل نصب می‌شود و باعث می‌شود تا گرد و غباری که در محیط وجود دارد، جمع آوری شود. امکان تعویض راحت و قابل شتسشو بودن فیلترها از نکاتی است که باید به آن توجه کنید.

بخش دوم: قسمت‌های الکترونیکی شامل:

• الکتروموتور فن به همراه پروانه
• برد الکتریکی
• فیوز حرارتی اتوماتیک (overload)
• سنسورها
• خازن
• تابلو برق

تمیز کردن فیلترها و سرویس سالانه کولرهای گازی و همچنین نصب پنل بیرونی به گونه‌ای که هوای آزاد در پشت آن به راحتی جریان یابد موجب افزایش راندمان کولر گازی می‌شود.

---

الکترو موتور فن: وظیفه الکتروموتور چرخش و کنترل سرعت پروانه  فن است تا با حرکت دورانی پروانه دریونیت داخلی، هوای سرد شده در محفظه اواپراتور به درون اتاق هدایت شود و در یونیت خارجی گرمای گرفته شده از گاز مبرد توسط لوله‌های کندانسور، به فضای بیرون پرتاب گردد.

برد الکتریکی: این برد الکتریکی وظیفه دادن فرمان به دیگر قطعات را به عهده دارد، بدین صورت که از این برد به دیگر قطعات الکتریکی مانند کمپرسور، فن داخلی و فن بیرونی  و MOD فرمان تغییر وضعیت داده می‌شود.

فیوز حرارتی اتوماتیک (Overload): این فیوز نیز مانند علمکرد تمام فیوزها باید سلامت دستگاه را در هنگام نوسانات برقی حفظ کند. بنابراین ماموریت اصلی آن حفاظت از کمپرسور در مقابل نوسانات برق، درجه حرارت بیش از حد و سایر موارد الکتریکی است.

سنسور تنظیم دما: برای کنترل برودت و تنظیم میزان سرمای مورد نیاز محیط مورد استفاده قرارمی‌گیرد که معمولاً در روی اواپراتور نصب می شود و فرمان قطع و وصل کمپرسور از این طریق صادر خواهد شد.

خازن: هدف از بکارگیری خازن عمدتاً افزایش گشتاور در زمان راه اندازی کمپرسور است و معمولاً یک خازن نیز برای راه‌اندازی موتور فن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بطور کلی مبرّدهایی که در کولرگازی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند به سه نوع تقسیم می‌شوند:

1. گاز مبرّد فریون ۲۲: (R22) از قدیمی‌ترین مبرّدهای منسوخ شده است. این مبرّد فرمولی شیمیایی داشته و برای لایه اوزون مخرب است.
2. گاز مبرّد فریون ۴۱۰: (R410) فرمولی گیاهی داشته و دوستدار محیط زیست بوده و دارای راندمان بالایی است. مبرّدهای R410  امروزه در کولرهای اینورتر دارای بیشترین کاربرد است.
3. گاز مبرّد فریون ۴۰۷: (R407) این مبرّد نیز فرمولی گیاهی داشته و دوستدار محیط زیست است و راندمان بالایی نیز دارد، ولی از نظر کاربرد به گستردگی مبرّد R410 نیست.

» مزایا و معایب کولر گازی اینورتر

کولر گازی اینورتر (Inverter) با بهره‌مندی از طراحی کمپرسور دور متغیر متناسب با رسیدن به دمای دلخواه به جای خاموش و روشن کردن موتور دور آن را کاهش می‌دهد. اینورتر جریان مستقیم برق را به طور مداوم تغییر می‌دهد و بدون خاموش کردن کمپرسور دور موتور آن را تنظیم می‌کند و برقی که هنگام استارت مجدد به جریان می‌افتد را حذف می‌کند و همین اگر به تنهایی عمر دستگاه را افزایش و به کاهش ۶۰ درصدی مصرف برق کمک می کند.

در ادامه قصد داریم تا به طور دقیق‌تر مزایا و معایب کولر گازی‌های اینورتر را معرفی نماییم.

مزایای کولر گازی اینورتر عبارت است از:

• مصرف پایین انرژی برق
• کم بودن صدای کولر گازی در زمان کارکرد
• دارا بودن ظاهر زیبا و شکیل

معایب کولر گازی اینورتر عبارت است از:

• قیمت بالاتر نسبت به کولر گازی‌های معمولی
• وابستگی زیاد به پنل دیجیتال که به منظور صدور فرمان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• تعمیرات این کولر گازی‌ها نیازمند تخصص و دانش فنی بالا است.

با مقالات جامع و معتبر تهویه مطبوع لوگرانو همراه باشید:

1. چیلر
2. داکت اسپلیت
3. فن کویل
4. سیستم VRF
5. دستگاه هواساز

» محاسبه ظرفیت اسپلیت و کولر گازی

اگر می‌خواهید، کولر گازی و اسپلیت شما از بازدهی مناسبی برخوردار باشند، باید متراژ محیط یا فضای مورد نظر اهمیت بدهید، ناگفته نماند که متراژ ارتباط مستقیمی با BTU یعنی ظرفیت کولر گازی دارد. در نظر داشته باشید برای یک فضای کوچک نباید یک کولر گازی با توان بالا خریداری کنید یا بالعکس.

یک تخمین کلی برای تشخیص ظرفیت مناسب کولر گازی به این صورت است که برای هر طبقه از فضای داخلی ساختمان، به ازای هر متر مربع از متراژ، ۴۰۰ تا ۶۰۰ بی تی یو ظرفیت در نظر گرفته شود که اگر سقف اتاق آفتاب گیر باشد، باید این میزان را افزایش داد و به ازای هر متر مربع ۶۰۰ تا ۸۰۰ بی تی یو لحاظ کرد.

 

کولر گازی نسبت به کولر آبی از فیلترهای مخصوص تهویه ی هوا بر خوردار است که باعث ایجاد هوای مطبوع و تمیز در محیط مسکونی و کاری شما می‌شود.

» مزیت کولر گازی نسبت به کولر آبی

ممکن است امسال با فرا رسیدن فصل گرما، به فکر تهیه یک سیستم سرمایشی مناسب برای منزل یا محل کار خود باشید. در ادامه به بررسی مزایای دو مورد از رایج‌ترین سیستم‌های سرمایشی پرداخته‌ایم. کولرهای آبی و کولر گازی هرکدام برای چه شرایط مناسب هستند و کدام یک مزیت بیشتری دارند؟

کولر گازی نسبت به کولر آبی از فیلترهای مخصوص تهویه‌ی هوا بر خوردار است که باعث ایجاد هوای مطبوع و تمیز در محیط مسکونی و کاری شما می‌شود. کولرهای گازی نسبت به کولر‌های آبی، صدای خیلی کمی دارند و همین امر برای کسانی که در آپارتمان‌ها سکونت دارند، یک مزیت به حساب می‌آید.

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های کولر گازی، میزان سرعت خنک کردن محیط است که با توجه به ظرفیت و متراژ محیط، سریع تر از کولر آبی خنک می‌کند. کولر گازی برخلاف کولرهای آبی، رطوبت را افزایش نمی‌دهد.

همان طور که اطلاع دارید، استفاده از کولر گازی به صرفه جویی در آب کمک می کند و آن را تا حد زیادی کنترل می کند. وسایلی مانند کولر آبی، برای خنک کردن محیط، مصرف آب زیادی را به همراه دارد که در فصل گرم سال، میزان مصرف آب به شدت بالا می‌رود.

» نکته مهم در خرید کولر گازی

در هنگام خرید کولرهای گازی به برچسب انرژی آن دقت کنید این برچسب‌ها حاوی اطلاعاتی است که مصرف کنندگان می‌توانند انواع مختلف این دستگاه را با توجه به شاخص مصرف انرژی تعیین شده، رده‌های بازدهی انرژی (A تا G)، مقایسه نمایند.

کولرهای گازی معمولاً دارای درجه تنظیم دما (ترموستات) هستند. تنظیم دمای مناسب برای فصل گرم که بین ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتیگراد است باعث می شود تا هنگام رسیدن دمای اتاق به دمای تنظیم شده کولر به طورخودکارخاموش شود، بنابراین دستگاه کولر گازی انرژی کمتری مصرف می‌کند.